چله‌کش، حسابگری است که با آگاهی از نقشه فرش، تعداد تارها و نوع آنها و طول و عرض فرش را محاسبه می‌کند؛ و راه‌حل‌های مناسبی را در هنگام بروز مشکلات فنی ارائه می‌دهد. فرش ایرانی متعلق به سال‌های مجله خبری فرش ۱۵۴۲–۱۵۴۳ میلادی که در موزه پولدی پزولی ایتالیا نگهداری می‌شود. برای فیلمی با این نام فرش ایرانی (فیلم) را ببینید. می‌توان یک مورد دیگر را نیز مورد بررسی قرار داد و آن تابلو فرش است.
فرش دستباف آنتیک تکاب بيجار طرح ترنجي ماهي سایز قالي ۳٫۴×۲٫۵۲ رنگ زمینه آجري رنگ حاشیه سرمه اي کد ۴۵۸۶۸
همچنین اصطلاح ریشه‌زنی نیز به معنای اقدامی هست که به دلیل جلوگیری از ساییدگی و ازهم‌گسیختگی تاروپودها انجام می‌گیرد. در بافت این فرشها به جای پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌شود. در فرش‌های نیم لول، قوس گره در پشت فرش ۴۵ درجه است. تمام لول به فرش‌هایی گفته می‌شوند که قوس گره در پشت آنها ۹۰ درجه بوده و شیارهای پشت فرش از عمق بالایی برخوردار است. تارهای این فرشها بسیار به هم نزدیک بوده و بافت بسیار محکمی دارند.
در فرش های دستبافت به دلیل ریز نقش بودن و ظرافت در بافت آنها این موارد در 7 سانتی متر در نظر گرفته می شوند در حالیکه در فرش ماشینی این موارد در هر متر مربع ارزیابی می شوند. فرش بختیاری به دلیل نقوش زیبا و دوام بالا از محبوبیت بالایی برخوردار است. این استان به دلیل شرایط آب و هوایی و جغرافیایی خاص خود شرایط مناسبی برای بافت فرش و قالی دارد. فرش دستباف یکی از مهم ترین صنایع دستی آین استان محسوب می شود.
خانواده حیدریان یکی از قدیمی‌ترین خانواده‌های تولید فرش‌های دستباف است که سابقه آن در تولید فرش دستباف به ۱۲۰ سال می‌رسد. امروزه یکی از موارد بسیار مهمی که برای افراد به خصوص خانم‌های خانه‌دار حائز اهمیت است ، زیبایی و شکیل بودن طراحی داخلی خانه می‌باشد. با این حال خرید تجهیزات سنتی می‌تواند در این زمینه کمک شایانی به افراد بکند. در این بین خرید فرش دستباف ایرانی جزو آن دسته از مواردی است که افراد زیادی جهت تزیین خانه خود به آن پرداخته‌اند. یکی از شاخص‌ترین مواردی که موجب محبوبیت و مشهوریت فرش دستباف ایرانی شده است مواد مصرف شده در این قالی‌ها است که دارای کیفیت و مرغوبیت بسیار بالایی هستند و این امر در کنار زیبایی محصول مورد اهمیت می‌باشد. یکی از مواد به کار رفته در تار و پود فرش دستبافت ایرانی پنبه و پشم می‌باشد که این نوع فرش و قالی به فرش یا قالی پشمی مشهور است.
- اگر اندازه فاصله لبه حاشیه بالایی قالی تا وسط ترنج، بیشتر یا کمتر از 3 سانتی‌متر با اندازه فاصله آنجا تا لبه حاشیه پائینی تفاوت داشته باشد، از قیمت قالی بسیار کم می‌شود.
- معروفترین طرحهای بته ای عبارتند از بته جقه ، بته شاخ گوزن ، بته ترمه ، بته سرابندی ، بته خرقه ای، بته قلمکار اصفهان ، هشت گل، بته کردستانی یا هشت بته ، بته میر شکسته، بته لچک ترنج ، بته سنندج، بته افشاری و بته بازوبندی و بوته بادامی.
- البته هیچ‌یک از این سایزها نبست به دیگری ارجحیت خاصی ندارند.
- حال که متوجه شدیم منظور از فرش دستباف چیست بیایید نگاهی تخصصی تر به این موضوع بیندازیم و فرش دستباف را از 3 جنبه دیگر طرح، جنس و اندازه بررسی کنیم.
- فرش دستبافت ایرانی به طور کلی در ۳ قالب ترنج ، خشتی و افشان بافته شده که نوع ترنج آن از همه پرطرفدارتر است.
- بسیاری از مراکز معتبر، فرش دستبافت را با شناسنامه و طلاعات کامل عرضه میکنند که کلیه اطلاعات مربوط به تولیدکننده، مواد اولیه، خاستگاه نقش و طرح و روشهای نگهداری و استفاده از آن را در آن به خریدار عرضه می کنند.
یک رشته پشم یا ابریشم دو تار چله را در بر می‌گیرد به این صورت که این رشته پشم یا ابریشم یک چرخ کامل به دور یک تار و یک نیم چرخ به دور تار دیگر می‌زند. استفاده از شانه‌های سنگین جهت کوبیدن پود به خصوص در فرش‌های ریز بافت که به ساختمان فرش لطمه وارد می‌گردد. نقوش حیوانیشکار گاه، گرفت و گیر؛ ماهی در هم؛ شیری. نگاره‌ها یا ریز نقش‌های مورد استفاده شامل گل‌های هشت پر، ۱۲پر، گله مرغی، طاووس، بز کوهی، کبک، قوچ، اسب، ماهی. نقشه فرش هریس از خطوط هندسی و خطوط افقی و عمودی شکسته بهره می‌برد که عده ای بر این باورند این طرح از مناطق کوهستانی در هریس الهام گرفته‌است، عدهٔ دیگری می‌گویند این طرح به صورت تصادفی به وجود آمده‌است. در زمینه اینگونه فرشها به جای پرز پشمی از پرز ابریشمی استفاده می شود.
طرحهای بسیار ظریف و نفیسی که بر روی قالی‌های دستباف توسط هنرمندان کاشانی پیاده می‌شود موجب این محبوبیت شده است ، به‌گونه‌ای که شهر کاشان در عهد صفویه یکی از فاخرترین و بهترین مراکز تولید فرش و قالی دستباف بوده است. هنگامی که برای خرید فرش دستبافت اقدام کنید، تفاوت قیمت بین انواع مختلف این مدل فرش را به وضوح مشاهده خواهید کرد. پیش‌تر گفته شد که این نوع فرشها یک میراث بزرگ برای کشور ایران هستند و فرش ایرانی دستبافت در هر گوشه از جهان، مورد تقدیر و توجه قرار گرفته ک نظیر آن وجود ندارد. قبل از خریداری فرش دستباف، آشنایی با مدل های مختلف فرش و طریقه تشخیص فرش مرغوب از فرش نامرغوب از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در ادامه مطلب بعد از معرفی مدل های مختلف فرش دستباف موجود در بازار فرش کشور به معرفی روشهای تشخیص کیفیت این فرشها خواهیم پرداخت. هنر فرش بافی در شهر تبریز مانند کاشان از دوره صفویه آغاز شد که این امر در اوایل کار به بخش‌های روستایی مرتبط بود و کم‌کم در کارگاه‌های بزرگ قالی بافی نیز جایی باز کرد.