همانطور که گفته شد در بیشتر طرح های فرش های دست باف از نقوش حیوانی و شکارگاهی و نقوش طبیعی و هندسی و مساجد استفاده می شد. محراب جایی است که در آن امام جماعت به نماز می ایستد. محراب با گلدان و درخت و قندیل در نقوش فرش ها تزیین می گردید. انواع طرح های آن مجله خبری فرش معروف به محراب قندیلی، محراب گلدانی و محراب درختی است. طرح های گل فرنگ الهام گرفته شده از گل های طبیعی به ویژه گل رز با رنگ های روشن است. همانطور که از اسم آن مشخص است این طرح از نقوش اسلیمی است که خود این نقش های اسلیمی به انواع مختلفی تقسم می شود.
اشکال و اجزا تشکیل دهنده بیشتر طرح‌ها به صورت پیوسته و بدون انقطاع ترسیم میشود در حالی که در طرح افشان اجزاء تشکیل دهنده طرح به صورت پراکنده و جدا از هم ولی با فاصله منظم از یکدیگر طراحی می‌گردند. در این طرح همهٔ بند و گل و برگ‌ها در متن فرش به صورت افشان و پراکنده بوده و هیچ‌کدام از گل و برگ‌ها دارای قرینه نمی‌باشند. یعنی فرشی که قوس گره در پشت فرش، ۹۰ درجه است و شیارهای پشت فرش عمیق است.
یکی از شاخص‌ترین مواردی که موجب محبوبیت و مشهوریت فرش دستباف ایرانی شده است مواد مصرف شده در این قالی‌ها است که دارای کیفیت و مرغوبیت بسیار بالایی هستند و این امر در کنار زیبایی محصول مورد اهمیت می‌باشد. یکی از مواد به کار رفته در تار و پود فرش دستبافت ایرانی پنبه و پشم می‌باشد که این نوع فرش و قالی به فرش یا قالی پشمی مشهور است. همچنین می‌توان گفت در میان عشایر به جای نخ از پشم استفاده میشود. علاوه بر شهر کاشان یکی دیگر از شهرهای مشهور ایران در زمینه تولید محصولات نساجی به خصوص فرش و قالی دستباف شهر تبریز است و از گذشته دور تاکنون این شهر مهد تولید و توزیع انواع فرش دستباف در طرح‌ها و مدل‌های متنوع و گوناگون بوده است. با این حال می‌توان گفت امروزه یکی از مهمترین صنایع دستی این شهر قالی بافی است که شهرت جهانی دارد. علیرغم آنچه در مورد هنر بافندگان ایرانی ذکر شد لازم است بدانید که بافت فرش در بعضی از شهرهای ایران با دقت و هنرنمایی بیشتری انجام میشود که این امر موجب مشهوریت فرش در این استان‌ها شده است.
مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات فرش دستبافت[ویرایش]
کناره‌ی فرش ایلی، بافتی پیچیده دارد که اغلب در فاصله‌های معین منگوله‌های کوتاه پشمی به آن وصل می‌کنند. فرشی است که برای راهروها و راه پله ها استفاده می شود و پهنای آن از ۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۱۰-۳ متر متفاوت است و در بعضی از موارد استثنائی نیز تا ۱۵ متر و بیشتر بافته شده است. استاد حاج حبیب نژاد به خصوص در بافته‌های روستایی و عشایری تبحر ویژه‌ای دارد به صورتی که در سطح بین‌المللی نیز شهرت زیادی دارد.
ممکن است دیده باشید که یکی از دو فرشی که به طور همزمان در یک مکان، توسط یک گروه بافنده بافته شده‌اند، علیرغم اینکه تعداد گره‌های یکسان و جنس مشابهی دارند و دقیقاً هم‌اندازه هستند، بهای بسیار بیشتری دارد. از مهمترین دلایل این امر می‌تواند پیام و بیان هنری آن فرش، یا روشی که برای بافتن آن انتخاب شده است، باشد. پس به عنوان خریدار، اگر این‌ها را ندانید، احتمالا این سوال برایتان پیش می‌آید که دلیل اختلاف قیمت‌ها چیست؟ طبیعی است در حالی که قیمت فرشی مشابه بسیار کمتر است و شما اطلاعات کافی ندارید، راحت دست به جیب نشوید و در خریدتان شک کنید.
- بر مبنای این الگو، فرش‌ها از حیث ساختار به ساختارهای هندسی، گردان و انتزاعی قابل تقسیم‌اند.
- اینجاست که قیمت‌گذاری و ارزیابی فرش اهمیتش را نشان می‌دهد.
- هنرمندان و بافنده های زیادی در این شهر وجود دارد که به بافندگی فرش می پردازند و فرش هایی با طراحی ظریف و زیبا تولید می کنند.
- همهٔ نوشته‌ها تحت مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر شرایط استفاده را بخوانید.
- آنها این هنر-صنعت را آفریدند، پرورش دادند و به اوج کمال و زیبایی رساندند.
در فرش ماشینی این موارد در هر یک متر در نظر گرفته میشود. برای رنگ آمیزی الیاف فرش دو گزینه رنگ طبیعی و رنگ مصنوعی وجود دارد. رنگ طبیعی به نسبت رنگ شیمیایی از قیمت بالاتری برخوردار است. پروسه رنگ آمیزی الیاف با رنگهای طبیعی طولانی تر و نیازمند تبحر خاصی است.
ذرع و نیم کرم نقشه علیا ۵۰رج چله و گل ابریشم تبریز کارکرده
همچنین برخی از بافندگان، طراحان و تولید کنندگان فرش، ارزش بیشتری برای آن می‌آورند. برای مثال عمواغلی، مخملباف و صابر در خراسان؛ شاهرخی، دیلمقانی و ارجمند، در کرمان؛ حاج جلیلی، اعلاباف و صدقیانی در آذربایجان؛ محتشم و دبیرالصنایع در کاشان؛ مهدی‌ئی و صیرفیان در اصفهان؛ ذوالنواری و میری در فارس، رجبیان و ارمی در قم. در علم بازرگانی به ارزشی که از این طریق ایجاد میشود اصطلاحاً «برند» گفته میشود. تمامی مراحل بالا باید طی شود تا یک تابلوفرش و یا فرش دستباف به خانه ی شما برسد البته این مراحل نیز شامل زیر مرحله می باشد که ما از آن چشم پوشی کردیم و مهترین مراحل رو گفتیم.
فرش‌های قشقایی معمولاً به طریق «ذهنی بافی» بافته میشود. این نقشه‌های ذهنی نوعی بازآفرینی سنتی است که از نسل‌های پیشین به امروزیان رسیده‌است. بافندگان ایلی همان نقوش را تکرار می‌کنند بدون آنکه از نقشه استفاده کنند. از این رو معمولاً هیچ دو فرشی کاملاً و عیناً شبیه یکدیگر نیست. بافندگان تازه‌کار از سرمشق‌هایی کمک می‌گیرند که «حور» نامیده میشود. بافندگان قشقایی این سرمشق‌ها را که یک یک نقشمایه‌ها و نگاره‌های اصلی بر آن بافته شده‌است.
در این بین قالی دستباف کاشان جزو قالی‌های بسیار محبوب و پرطرفدار در سطح ایران و جهان است که در طرح‌ها و رنگهای بسیار متعدد و متنوعی به فروش می‌رسد. علاوه بر این ، کیفیت بی‌نظیر فرش دستباف کاشان و زیبایی بی‌حد این محصول موجب شده است از گذشته تا به امروز خرید و فروش این نوع فرش توسط مشتریان رونق داشته باشد. طرح‌های بسیار ظریف و نفیسی که بر روی قالی‌های دستباف توسط هنرمندان کاشانی پیاده میشود موجب این محبوبیت شده است ، به‌گونه‌ای که شهر کاشان در عهد صفویه یکی از فاخرترین و بهترین مراکز تولید فرش و قالی دستباف بوده است. هنگامی که برای خرید فرش دستبافت اقدام کنید، تفاوت قیمت بین انواع مختلف این مدل فرش را به وضوح مشاهده خواهید کرد. پیش‌تر گفته شد که این نوع فرش‌ها یک میراث بزرگ برای کشور ایران هستند و فرش ایرانی دستبافت در هر گوشه از جهان، مورد تقدیر و توجه قرار گرفته ک نظیر آن وجود ندارد.